Tỷ phú giàu nhất Việt Nam và Vinfast thua kiện một nhà báo tự do
Ngày 4 tháng 11 năm 2025, tại thủ đô Berlin – trung tâm của tự do báo chí châu Âu – diễn ra một phiên tòa mà có lẽ chưa bao giờ giới quan sát Việt Nam lại chú ý đến vậy: một bên là tỷ phú giàu nhất Việt Nam, ông Phạm Nhật Vượng, và đứa con cưng VinFast; bên kia là một nhà báo độc lập – Lê Trung Khoa, chủ trang thoibao.de.Kết quả? Sau nhiều tháng đấu trí bằng luật sư và đơn kiện, “đại gia Việt Nam” thua gần như trắng tay, chỉ thắng được đúng một câu trong hàng chục phát ngôn bị kiện.
 |
| Nhà báo Lê Trung Khoa (bên trái), Huệ Như (đứng giữa) , Ls Nguyễn Văn Đài (bên phải) tại tòa án Berlin 04.11.2025 |
1. Khi đồng tiền gặp tự do
Trong nước, những ai dám “đụng” đến các tập đoàn tư bản thân hữu thường biến mất cùng... bài viết. Nhưng ở Đức, nơi luật pháp không có “điện thoại chỉ đạo”, ông Vượng đã phải học một bài học cay đắng: không thể mua được công lý bằng tiền, dù tài khoản có dày đến đâu.
Tòa án Berlin, với phong cách lạnh lùng của châu Âu, thẳng thừng bác bỏ phần lớn yêu cầu của phía nguyên đơn. Cú sốc lớn nhất không nằm ở nội dung, mà ở... hóa đơn: VinFast và ông Vượng phải gánh tới 80% chi phí tố tụng – tức là, không chỉ thua về danh dự mà còn thua đậm về tiền.
Nếu ở Việt Nam, phán quyết kiểu này chắc hẳn sẽ bị gán nhãn “thiếu tinh thần xây dựng”, nhưng ở Đức, đó chỉ là một ngày làm việc bình thường của nền tư pháp độc lập.
2. “Thắng danh dự” kiểu VinFast
Dĩ nhiên, truyền thông thân hữu trong nước có thể sớm tung tít “VinFast thắng kiện ở Đức”, vì tòa có cấm một câu phát ngôn duy nhất. Nhưng nếu đọc kỹ bản án, người ta sẽ thấy đây là một “chiến thắng tượng trưng” để che bớt sự thật là... thất bại toàn diện.
Giống như việc bạn đi câu cá cả ngày, kéo về được một con cá nhỏ — rồi đăng ảnh lên mạng khoe là “đại thắng trên hồ Berlin”.
Với giới kinh doanh toàn cầu, vụ kiện này lại trở thành trò cười: thay vì bảo vệ danh tiếng, ông Vượng vô tình khuếch đại thêm tên tuổi của một nhà báo độc lập Lê Trung Khoa mà ông định dập tắt.
3. Tự do báo chí – thứ xa xỉ đối với giới tài phiệt độc quyền
Phán quyết của Tòa án Berlin II cho thấy ở nơi có pháp quyền thật, báo chí không phải “tay sai tuyên truyền” mà là quyền hiến định.
Tòa khẳng định: chỉ những phát ngôn vu khống có yếu tố phạm pháp mới bị cấm; còn lại – phản biện, bình luận, hoài nghi – đều là quyền hợp pháp.
Nói cách khác: ở Đức, người ta có thể đặt câu hỏi về tỷ phú mà không sợ bị “mời uống trà”.
Còn ở Việt Nam, chỉ cần nhắc đến “VinFast nợ nần” hay “tỷ phú Vượng được ưu ái”, là bạn có thể trở thành “đối tượng điều tra tin giả”. Hai thế giới – cùng một con người, nhưng một bên dựa vào luật, bên kia dựa vào thế.
4. Khi kẻ giàu bị nghèo hóa trước công lý
Thật trớ trêu: ông Phạm Nhật Vượng là người giàu nhất Việt Nam, nhưng lại nghèo nhất trong phòng xử án Berlin.
Nghèo – vì không thể mua được sự im lặng.
Nghèo – vì luật sư không thể bẻ cong hiến pháp Đức.
Và nghèo – vì sau khi rời tòa, ông để lại hàng đống hóa đơn và một vết nhăn danh dự giữa châu Âu.
Có người nói: “Ở Việt Nam, tiền có thể khiến người ta im lặng. Ở Đức, tiền chỉ khiến bạn nói... bằng tiếng Đức – và nghe rõ từ ‘thua kiện’.”
5. Lời kết – Một bài học đắt đỏ cho giới quyền – tiền
Phiên tòa Berlin II không chỉ là một vụ kiện cá nhân. Nó là cuộc đối đầu biểu tượng giữa “công lý có giá” và “công lý có luật”.
Và lần này, công lý bằng luật đã thắng.
Tỷ phú Vượng có thể kháng cáo, nhưng dù kết quả thế nào, bài học vẫn nguyên vẹn:
Ở những xã hội tự do, danh tiếng không được bảo vệ bằng quyền lực – mà bằng sự minh bạch và chân thật.
Và đôi khi, một nhà báo độc lập có thể làm lung lay cả một đế chế tỷ đô – chỉ bằng cây bút, một camera, và... một tòa án không sợ tiền.
 |
| Hình ảnh trước Tòa án Berlin 04.11.2025 |
Biên bản quyết định của Tòa án Berlin hôm 04.11.2025 về vụ Phạm Nhật Vượng và VinFast Germany GmbH kiện nhà báo Lê Trung Khoa.
Án phí:
– Ông Phạm Nhật Vượng trả 1/2.
– Vinfast Germany trả 3/8.
Như vậy phía nguyên đơn trả tổng cộng 7/8.
________
Lê Trung Khoa chỉ trả 1/8 án phí.
________
Tiền thù lao cho luật sư của Lê Trung Khoa:
– Ông Phạm Nhật Vượng bồi thường 1/2.
– Vinfast Germany bồi thường 3/8.
Như vậy phía nguyên đơn bồi thường tổng cộng 7/8 tiền nhà báo Lê Trung Khoa thuê luật sư.
Tiền thù lao cho luật sư của Vinfast Germany:
– Vinfast Germany trả 3/4.
– LTK trả 1/4.
Ls. Nguyễn Văn Đài tường thuật tại phiên tòa 04.11.2025